بانکداری سنتی ممکن است شعبه های بانکی، دستگاه های خودپرداز بعضا ناکارآمد و کوهی از کاغذبازی را به ذهن بیاورد. اما امروزه گروه جدیدی از استارتاپ‌های غیربانکی فین تک (فناوری مالی)، که به عنوان نئوبانک شناخته می‌شوند، در حال مبارزه با این کلیشه‌ها در قالب پلت‌فرم‌های بانکی دیجیتالی هستند که نوید تجربه آنلاین یکپارچه و کم یا بدون کارمزد را می‌دهند.
اما اصولا نئو بانک چیست؟ در ادامه، درباره چیستی این نوع جدید از بانک ها و نحوه عملکرد آنها را توضیح می دهیم و به نظرات موافقان و مخالفان آنها اشاره می کنیم. اما پیش از آن یک پلتفرم پرداخت آنلاین را به شما معرفی می‌کنیم که می توانید برای پرداخت راحت و امن مشتریانتان از آن استفاده کنید. اگر شما هم جزو شرکت های فین تک هستید و نیاز به فضایی امن برای پرداخت مشتریانتان دارید درگاه پرداخت زرین پال خیال شما را بابت هر نوع پرداختی راحت می کند.
نئوبانک چیست؟
نئوبانک‌ها که گاهی اوقات به آنها «بانک‌های چالشگر» نیز گفته می‌شود، شرکت‌های فین تک هستند که اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها را برای ساده‌سازی بانکداری تلفن همراه و آنلاین ارائه می‌دهند. این فین تک‌ها عموماً در محصولات مالی خاصی مانند حساب‌های چک و پس‌انداز تخصص دارند. آنها همچنین نسبت به همتایان مگابانک خود چابک تر و شفاف تر هستند، با اینکه بسیاری از آنها با چنین مؤسساتی برای بیمه کردن محصولات مالی خود شریک می شوند.
اصطلاح «بانک چالشگر» برای اولین بار در بریتانیا رایج شد که به تعدادی از استارتاپ های بانکداری فین تک که در پی بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ ظهور کردند، اشاره می کرد.
امروزه، این فین تک‌ها با همان روشی که Airbnb صنعت مهمان‌نوازی را متحول کرد یا اوبر و لیفت صنعت حمل و نقل را تغییر دادند، در حال متحول کردن بخش بانکی هستند. در ایالات متحده، برخی از نئوبانک های بزرگ به صورت دسته‌ای مشتریان را جذب می‌کنند. به عنوان مثال، در فوریه ۲۰۲۱، تخمین زده شد کهChime ، ۱۲ میلیون مشتری دارد، یعنی در حدود یک سال، هشت میلیون مشتری به آن اضافه شده است.
در دسامبر ۲۰۲۰، تحقیقات توسط Exton Consulting، یک شرکت مشاوره استراتژی و مدیریت برای بخش خدمات مالی مستقر در پاریس فرانسه، نشان داد که ۲۵۶ نئوبانک در سراسر جهان وجود دارد.
تفاوت نئوبانک با بانک های سنتی و آنلاین
نئوبانک ها عمدتاً پلتفرم های بانکداری آنلاینی هستند که شعبه ندارند، اما نباید آنها را با بانک های آنلاین اشتباه گرفت. به طور کلی، بانک های سنتی بیشترین و گسترده‌ترین خدمات بانکی را به مشتریان ارائه می‌کنند، از کارت بانکی و وام و سود پس انداز گرفته تا بیمه و سپرده گذاری ارزی. بانک‌های آنلاین نیز تا حد زیادی خدماتی نزدیک به بانک‌های سنتی ارائه می کنند، هرچند هنوز محدودتر هستند و همه امکانات بانک های سنتی را در اختیار مشتری قرار نمی دهند.
اما نئوبانک ها با دو نوع بانک قبلی کمی فرق دارند. افتتاح حساب در این بانک‌ها سریع و آسان است و حداقلی برای مبلغ سپرده مشخص نمی شود. اما خدمات این بانک ها هنوز بسیار کمتر از بانک های سنتی و بانک های آنلاین است و محدود به برداشت، پرداخت و انتقال اعتبار است. معمولاً در نئو بانک ها افتتاح حساب مشترک، گرفتن وام یا سرمایه گذاری امکان پذیر نیست.
در عین حال، نسبت به بانک های سنتی و آنلاین، نئوبانک‌ها استقلال بیشتر و کامل تری در مدیریت امور مالی به مشتریان خود می دهند، ازجمله رصد در لحظه هزینه‌ها، تجمیع حساب، پرداخت از طریق پیام کوتاه یا ایمیل، فعال سازی یا غیرفعال کردن پرداخت بدون تماس، مجوز معاملات خارجی و مدیریت ارزهای مجازی و غیره.
همچنین نئو بانک ها به دلیل هزینه های کمتری که دارند، کارمزدهای کمتری هم نسبت به دو نوع بانک دیگر می گیرند که این مسئله، می تواند آنها را به گزینه جذاب تری تبدیل کند. در عین حال به نظر می رسد همچنان بانک های سنتی و تا حدی بانک های آنلاین، به دلیل دسترس پذیر بودن و کنترل بیشتر مشتری بر دارایی ها، از نظر امنیت بیشتر مورد استقبال هستند. اما دنیا به سمت هر چه بیشتر دیجیتالی و غیرفیزیکی شدن امور پیش می رود، پس می توان پیش بینی کرد که نئو بانک ها به زودی جایگاه مهمی در سیستم بانکی دنیا پیدا خواهند کرد.
نئوبانک ها چگونه کسب درآمد می کنند؟
نئوبانک ها معمولاً مدل کسب و کار متفاوتی نسبت به مؤسسات بانکی فعلی دارند. آنها بخش زیادی از درآمد خود را از مبادله به دست می آورند؛ یعنی کارمزدهایی که معامله گران، وقتی مشتریان با استفاده از کارت نقدی خود خرید می کنند، پرداخت می کنند. به عنوان سازمان‌های کوچک‌تر، به نئوبانک‌ها اجازه داده می شود تا هفت برابر بیشتر از درصدهای موجود برای بانک‌هایی با بیش از ۱۰ میلیارد دلار دارایی، مبادله کنند.
سرمایه گذاران خطرپذیر در دهه گذشته سرمایه خود را به نئوبانک ها سرازیر کرده اند. مثلا در سال ۲۰۲۰،Chime 485 میلیون دلار بودجه سری F را تامین کرد که باعث شد ارزش آن به ۱۴٫۵ میلیارد دلار برسد. یا در اوایل سال جاری، Varo63 میلیون دلار افزایش سرمایه داشت و مجموع بودجه خود را در کمتر از چهار سال از زمان عرضه به بیش از ۴۸۲ میلیون دلار رساند.
اما داستان همه بانک‌های «چالشگر» موفقیت‌آمیز نیست و برخی از افراد بدبین، این ارزش‌گذاری‌های بسیار بالا را زیر سوال می‌برند. همه‌گیری کرونا و تأثیر آن بر هزینه‌های مصرف‌کننده، ضربه سنگینی به برخی از نئو بانک های محبوب اولیه اروپایی مانند مونزو وارد کرد. یا نئوبانک استرالیایی سینجا سال گذشته به دلیل بحران کووید-۱۹ و مشکلات ناشی از آن سقوط کرد.
آیا باید به فکر تغییربانک خود به یک نئو بانک باشید؟
برای تعداد فزاینده مشتریانی که خواهان خدمات مالی دیجیتال هستند، جذابیت نئوبانک ها انکارنشدنی است. انجام کارهای روزمره مانند واریز چک یا پرداخت های همتا به همتا به صورت آنلاین و بدون هزینه های زیاد، راحت است. ماهیت چابک نئوبانک ها، که معمولاً موانع نظارتی کمتری دارند، اغلب به معنای تنظیم آسان تر حساب و عملیات بانکی سریع تر است.
با این حال، نئوبانک ها برای همه نیستند. این موسسات نسبت به بانک های سنتی یا آنلاین، خدمات کمتری دارند. آنها معمولاً اعتباری ندارند یا محدود به اعتبار مشتریان خود هستند. آنها بیشتر بر روی اصول اولیه مانند چک و حساب های پس انداز تمرکز می کنند تا به عنوان مثال، وام مسکن یا سایر وام ها. مشتریانی که قصد دارند از یک بانک سنتی به یک بانک دیجیتالی مهاجرت کنند، باید برخی نکات را در نظر بگیرند. ازجمله:
محصولات مالی ارائه شده، به عنوان مثال، حساب های جاری، سیستم عامل های انتقال پول، میزان دسترسی به دستگاه های خودپرداز، هر گونه کارمزد یا هزینه‌های دیگری که وجود دارد، به‌ویژه برای اضافه برداشت، نرخ های موجود برای حساب های بهره دار، آموزش مالی یا ویژگی های بودجه بندی که با پلتفرم ارائه می شود.
همچنین کسانی که می خواهند به سمت نئوبانک ها بروند لازم است سطح راحتی خود را در استفاده از پلتفرم های فناوری ارزیابی کنند. آیا مایلید برنامه دیگری را دانلود کنید و به آن اجازه دسترسی به اطلاعات مالی خود را بدهید؟ چون نئو بانک ها با استفاده از داده های اطلاعات شما می توانند به شما خدمات ارائه کنند. آیا راحتید که درباره نیازهای بانکی‌تان با یک ربات چت کنید؟ آیا خدمات مشتری فقط به صورت آنلاین برایتان جذاب و قابل اطمینان است یا پشتیبانی حضوری را ترجیح می دهید؟
و البته با توجه به وضعیت فعلی بازار نئوبانک اروپا، ملاحظات مهم دیگری هم وجود دارد؛ مثلا اینکه اگر یک نئوبانک ورشکسته شود چه اتفاقی می افتد و چطور می توانید از داده ها و اطلاعات مالی‌تان حفاظت کنید؟
مزایای نئو بانک و معایب آن
مانند همه مؤسسات مالی، نئوبانک ها نیز دارای مزایا و معایبی هستند. در ادامه برخی استدلال های طرفداران و مخالفان نئو بانک ها را مرور می کنیم.
طرفداران
- هزینه های کمتر: مانند بانک های آنلاین، نئوبانک ها هزینه های مربوط به نگهداری شعب را ندارند. برخی از پلتفرم ها این پس انداز را به صورت کارمزد کمتر به مشتریان خود منتقل می کنند.
- نرخ های بالاتر سود: به دلیل هزینه های سربار پایین تر، نئوبانک ها تمایل دارند نرخ های سود بالاتری را به مشتریان خود ارائه دهند.
- راحتی: می‌توانید کارهای روزمره مانند واریز چک یا پرداخت‌های همتا به همتا را از طریق تلفن همراه یا بانکداری آنلاین از هر کجا و در هر زمان انجام دهید.
مخالفان
- بدون اساسنامه بانکی: نئوبانک ها بانک نیستند و اساسنامه بانکی ندارند. در عوض، این مؤسسات عموماً برای بیمه محصولات خود با یک بانک شریک می شوند.
- نداشتن شعبه فیزیکی: نئوبانک‌ها معمولاً شعبه فیزیکی ندارند و به همین دلیل به احتمال زیاد به کمک حضوری دسترسی ندارید.
- خدمات کمتر نسبت به بانک های سنتی: در مقایسه با بانک‌های سنتی یا آنلاین، نئوبانک‌ها معمولاً خدمات کمتری دارند. این موسسه‌ها تمایل دارند بیشتر از وام بر روی چک و پس انداز تمرکز کنند.
نکته نهایی
نئوبانک ها در پاسخ به نیازهای عصر دیجیتالی جدید و مشکلات مربوط به بازارهای خدمات مالی در سال های گذشته ظهور کردند. با وجود برخی دست اندازها در این جاده، این روند دیجیتالی شدن در حال گسترش است و این در صنعتی که مدتهاست نیاز به تنوع و نوآوری داشته است، یک نوید است.
