سامانه پایا که مختصر شده‌ی سامانه «پایاپای الکترونیک» است، زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی انبوه محسوب می شود. سامانه پایا در واقع یک سیستم الکترونیکی جامع بین بانکی است که توسط بانک مرکزی طراحی شده است. این سیستم دستور انتقال وجوه متعدد را از بانک مبدا دریافت کرده و بعد از پردازش، این دستورات را برای انجام به بانک های مقصد ارسال می‌کند. سامانه پایا دو زیرسامانه دارد: وم (واریز مستقیم) و بم (برداشت مستقیم).
برای آشنایی با کاربرد، مزایا، کارمزد، سقف و دیگر ویژگی های این سامانه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
کاربرد سامانه پایا
همان طور که در بخش قبل خواندید، سامانه پایا از دو زیرسامانه مجزا تشکیل شده است: برداشت مستقیم که به‌اختصار به آن بم می گویند و واریز مستقیم که با نام اختصاری وم شناخته می شود. در ادامه کاربرد سامانه پایا در این دو زیرسامانه را توضیح می دهیم.
واریز مستقیم (وم) در سامانه پایا
در این شیوه پرداخت، صاحب حساب به بانک خود اجازه می دهد که در تاریخ های معینی، مبالغی را از حساب او برداشت کرده و به حساب های دیگران منتقل کند. به بیان دیگر، صاحب حساب، در هر بانکی، با ثبت شماره شبا به آن بانک اجازه می دهد که در زمان های خاصی که از پیش تعیین شده، مبلغ مشخص شده‌ای را از حساب او برداشت کرده و به حساب یا حساب های دیگری در همان بانک یا هر بانک دیگری منتقل کند.
ازجمله موارد کاربرد واریز مستقیم در سامانه پایا عبارتند از:
- پرداخت حقوق کارمندان
- پرداخت حقوق بازنشستگی
- پرداخت حقوق مستمری بگیران
- پرداخت پاداش یا کارانه
- پرداخت سود سهام و اوراق بهادار
- پرداخت اجاره بها
- پرداخت حواله های بین بانکی
برداشت مستقیم (بم) در سامانه پایا
در این روش انتقال وجه در سامانه پایا، مشتری به بانک خود این اختیار را می دهد مبالغ مشخصی را در زمان های تعیین شده از قبل، از حساب اشخاص دیگر در همان بانک یا بانک های دیگر، برداشت کرده و به حساب او واریز کند. البته این کار با باید از قبل مورد توافق طرفین، یعنی بدهکار و بستانکار، قرار بگیرد و هر دو در یکی از شعب بانک، قراردادی مبنی بر این توافق امضا کنند. در این قرارداد، بدهکار اجازه واریز مستقیم و بستانکار اجازه برداشت مستقیم را به بانک می دهد.
از جمله کاربردهای برداشت مستقیم سامانه پایا که هم برای افراد حقیقی و هم افراد حقوقی بسیار کمک کننده هستند، عبارتند از:
- پرداخت وجه قبض های خدماتی مثل آب، برق، تلفن و گاز
- پرداخت حق عضویت باشگاه ها و مراکز تفریحی
- پرداخت شهریه مدارس یا دانشگاه ها
- پرداخت اقساط خریدها
- پرداخت اقساط وام مسکن، اتومبیل و هر نوع تسهیلات دیگر
- تسویه صورت حساب ها
- پرداخت حق بیمه
- پرداخت مالیات
- پرداخت آبونمان نشریات
- پرداخت اجاره خانه و…
ساعات انتقال وجه سامانه پایا
ساعات انتقال وجه در سامانه پایا، مانند انتقال وجه کارت به کارت، آنی و لحظه‌ای نیست و ساعات خاصی برای پرداخت و دریافت وجه برای آن در نظر گرفته شده است. به‌طور کلی باید دانست که اگر حواله مورد نظر شما در این سیستم طی روز و تا قبل از پایان ساعات کاری بانک ها صادر شود، همان روز به حساب مقصد واریز می شود، اما اگر حواله در روز تعطیل یا بعد از اتمام ساعات کاری صادر شود، اول وقت اداری روز بعد (غیرتعطیل) به حساب مقصد واریز خواهد شد.
ساعات انتقال وجه سامانه پایا چند چرخه دارد که عبارتند از:
- چرخه اول: حوالی 4 صبح
- چرخه دوم: حوالی 10:45
- چرخه سوم: حوالی 14:45
- چرخه چهارم: حوالی 17:45 (این چرخه از سال 1400 اضافه شده است.)
نکته 1: شروع چرخه انتقال وجه پایا (شاپرکی) در روزهای تعطیل رسمی حدود ساعت 13:45 است اما وجهِ منتقل شده در اولین چرخه روز بعد (غیرتعطیل) به حساب مورد نظر واریز می‌شود. همچنین انتقال وجه پایا در روز پنج‌شنبه فقط تا ساعت 13:45 دقیقه انجام می شود.
نکته 2: ساعات انتقال وجه پایا که ذکر شد تقریبی هستند و ممکن است با بخشنامه های بانک مرکزی تغییر کنند؛ برای مثال، ممکن است بانک مرکزی در روزهای پایانی سال یا روزهای تعطیلی به‌علت اوج گرفتن پاندمی کرونا یا آلودگی هوا، این ساعت ها را تغییر دهد. بنابراین نباید روی ساعت های انتقال وجه این سامانه حساب قطعی باز کنید و برای ساعت مشخصی به کسی قول واریز پول بدهید. در مواقعی که به واریز سریع و لحظه‌ای نیاز دارید، روش کارت به کارت (شاپرک) و ساتنا گزینه های بهتری برای شما هستند.
سقف انتقال وجه سامانه پایا
حداکثر سقف انتقال وجه در سامانه پایا در گذشته 15 میلیون تومان بود که با ابلاغ بانک مرکزی در سال 1400 این مبلغ افزایش یافت و به 100 میلیون تومان رسید. در حال حاضر، هم به‌صورت حضوری و هم آنلاین می توانید تا سقف 100 میلیون تومان از طریق سامانه پایا انتقال وجه داشه باشید.
استفاده از سامانه پایا وقتی که تعداد انتقال وجهی که دارید، زیاد است و در عین حال، مبلغ هرکدام پایین است، بسیار مفید و کار راه‌انداز است؛ چون علاوه بر راحتی انتقال، کارمزد نسبتا پایینی از حساب شما کسر خواهد شد. مثل اغلب دیگر خدمات بانکی، انتقال وجه در سامانه پایا هم مشمول کارمزد می شود. در بخش بعد درباره میزان این کارمزد توضیح می دهیم.
کارمزد انتقال وجه در پایا
انتقال وجه در سامانه پایا تا قبل از آذر سال 99 رایگان بود و کارمزدی نداشت؛ اما در آن سال، بانک مرکزی با صدور ابلاغیه‌ای، برای انتقال وجه از طریق این سامانه، کارمزدی معادل یک صدم درصد مبلغ هر تراکنش تعیین کرد. البته کف این کارمزد 200 تومان و سقف کارمزد 2500 تومان است؛ یعنی اگر کارمزد انتقال وجه کمتر از 200 تومان شود، همان 200 تومان از حساب کسر می شود که البته همچنان از کارمزد انتقال وجه کارت به کارت به‌صرفه‌تر است !و نیز اگر کارمزد عملیات انتقال، بیشتر از 2500 تومان شود، بیشتر از این مبلغ از حساب شما کسر نخواهد شد.
البته برخی از اپ های بانک ها، همچنان انتقال وجه پایا را بدون هزینه انجام می‌دهند. اما همه کارمزدها و کف و سقفی که برای آنها عنوان شد، مربوط به انتقال وجه شخصی در سایت ها و اپلیکیشن های بانکی است و انتقال وجه گروهی، مثل پرداخت حقوق، واریز سود سهام و… که بیش از 10 انتقال وجه در هر دستور پرداخت باشد، کارمزد آن به‌ازای هر تراکنش 100 تومان مشخص شده است.
مزایای استفاده از سیستم انتقال وجه پایا
همان طور که در بخش های قبل متوجه شدیم یکی از اصلی ترین مزایای استفاده از سامانه انتقال وجه پایا این است که دیگر لازم نیست مثل گذشته برای هر کاری، حسابی جدید در بانکی دیگر باز کنید و با این سیستم می توانید از هر بانکی به هر بانکی و برای هر نوع پرداختی، انتقال وجه انجام دهید. از دیگر مزایای سامانه پایا این است که دیگر نیازی نیست برای پرداخت اقساط وام حتما به بانک مراجعه کنیم یا حتما در حساب همان بانک پول داشته باشیم؛ بلکه با داشتن حساب در هر بانکی، می توانیم از طریق انتقال وجه پایا اقساط خود را در زمان مشخص پرداخت کنیم. از دیگر مزایای این سیستم انتقال وجه می توان به این موارد اشاره کرد:
- کاهش هزینه خدمات بانکی برای سازمان ها و شرکت ها
- حذف هزینه های انتقال پول، مثل هزینه های تحصیل داری و …
- امکان صدور حواله الکترونیک بین بانکی به تاریخ سررسید
- امکان ابطال حواله بین بانکی قبل از تاریخ سررسید
- کاهش استفاده از چک، ایران چک و چک بین بانکی(رمزدار) و از بین رفتن خطرات احتمالی
روش استعلام پایا چیست؟
با توجه به این که انتقال وجه در سامانه پایا با شماره شبا انجام می شود، امکان ندارد در روند انتقال وجه اشتباهی پیش بیاید، مگر این که فرد هنگام وارد کردن شماره یا مبلغ اشتباهی کند یا اتفاق خاصی بیفتد. در هر صورت، اگر در روند انتقال وجه از طریق سامانه پایا به مشکلی برخوردید یا صرفا می خواهید استعلام کنید، باید با همراه داشتن شماره پیگیری حواله، نام بانک مبدا و مقصد و مبلغ دقیق حواله به یکی از شعب بانک خودتان مراجعه کنید یا با شماره‌ای که هر بانک برای انتقال های پایا و ساتنا ایجاد ارائه می کند، تماس بگیرید.
جمع‌بندی
در این مقاله با سامانه پایا، مزایا، کاربردها و دیگر شرایط آن آشنا شدیم و متوجه شدیم که استفاده از این سامانه برای مواقعی بیشتر کاربردی است که نیاز به انتقال وجه به چندین حساب داریم و عجله‌ای هم برای لحظه‌ای پرداخت شدن آنها نداریم! با استفاده از این سامانه، با هر حسابی که در هر بانکی داشته باشیم می توانیم به حساب های متعدد در بانک های مختلف پول واریز کرده یا از آنها پول دریافت کنیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد.
منبع: زرین پال
